Brzoza to moje ulubione drzewo – wygląda pięknie o każdej porze roku – wiosną jej liście są najjaśniejsze, jesienią najbardziej słoneczne, a zimą wyróżnia się białą korą na tle ciemnych drzew pozbawionych liści. W ostatni weekend odwiedziłam Podlasie i zobaczyłam, że trwa właśnie zbieranie soku z brzozy – dlatego dziś wpis inspirowany tym widokiem.
Wzmacniający napar z liści brzozy
1 łyżkę rozdrobnionych liści zalej wrzącą wodą i pozostaw pod przykryciem na 15 minut. Pij 2-4 razy dziennie między posiłkami po pół szklanki.
Kojący napar z pączków brzozy
2 łyżki zmielonych pączków brzozy zalej dwoma szklankami wrzącej wody, przykryj i odstaw na 30 minut. Przecedź. Można pić po pół szklanki 4 razy dziennie. Po wystudzeniu można stosować do przemywania skóry lub do przygotowania okładu.
Brzozowa odżywka do włosów
2 garście liści brzozy, 1 czubata łyżka kwiatów arniki górskiej, 1 czubata łyżka korzenia pokrzywy, 2 czubate łyżki liści pokrzywy, 4 goździki – wymieszaj i zalej 70% alkoholem. Szczelnie zamknięte pozostaw na 3 tygodnie, odcedź i przelej do butelki. Stosuje się wmasowując we włosy i skórę głowy po myciu.
Brzoza brodawkowata, Betula pendula, to gatunek drzewa z rodziny brzozowatych, które ma też kilka innych nazw – np.: brzoza zwisła, brzoza gruczołowata, brzezina, brzoza biała. Występuje powszechnie w chłodniejszych rejonach Europy i Azji, a także w Afryce Północnej, na skutek hodowli rozprzestrzeniła się też w innych rejonach świata. W Polsce jest drzewem często spotykanym, zwłaszcza na nizinach i w niższych położeniach górskich.
Brzoza może mieć nawet 30 m wysokości, jest drzewem o silnie rozwiniętej koronie, z długimi, cienkimi i zwisającymi z konarów gałązkami. Charakterystyczna biała kora pojawia się z czasem, młode brzozy są pomarańczowoczerwone. Starsze brzozy u nasady pnia są czarne. Drobne liście brzóz wyglądają pięknie, gdy porusza nimi wiatr, dzięki ciemnozielonej barwie na powierzchni górnej i jaśniejszej, zielonawoszarej na powierzchni dolnej. Kwiaty brzóz pojawiają się właśnie teraz, w kwietniu, są to tak zwane kotki.
Najstarszą brzozą opisaną w Polsce był w 1992 roku okaz rosnący w Gdańsku Oliwie – miał wtedy 171 lat i 321 cm obwodu pnia oraz 26 m wysokości.
Historia brzozy pełna jest tajemniczych wierzeń i legend.
W mitologii nordyckiej opisuje się ostateczną bitwę bogów, Ragnarok, który ma odbyć się wokół brzozy.
W czasach przedchrześcijańskiej Polski sadzono brzozy po północnej stronie mogiły tak, żeby drzewo opłakujące obfitym sokiem i czule otulające witkami mogiłę, nie zasłaniało zmarłemu wędrującego po niebie słońca.
Ludowa legenda chrześcijańska twierdzi z kolei, że brzoza otuliła swoimi gałązkami Świętą Rodzinę uciekającą do Egiptu przed prześladowaniem Heroda i ochroniła ich od deszczu. W nagrodę Stwórca dał jej delikatną, wdzięczną postać i sprawił, że w drzewo to nigdy nie uderza piorun.
Brzozowe miotły były używane przez czarownice do odpędzania złych duchów, kołyska z brzozowego drewna chroniła dziecko przed urokami.
Jeszcze z XIX w. na Mazurach stosowano taką metodę pozbywania się dreszczy – „idź do lasu i potrząśnij trzema lub dziewięcioma brzózkami i poproś, by i one Tobą potrząsnęły tak, by choroba ustąpiła”.
Z tych wszystkich legend, które odnosiły się także do zdrowia, zostało nam dziś zastosowanie brzozy jako surowca zielarskiego. Liść brzozy zawiera flawonoidy, saponiny, kwasy organiczne, żywice, do 9% garbników, sole mineralne, olejek eteryczny i związki trójterpenowe (folientriol, folientetraol). W młodych liściach i pączkach znajduje się najwięcej olejków eterycznych. Surowcem zielarskim jest też kora brzozowa będąca źródłem betuliny stosowanej w leczeniu trądziku. Sok z brzozy (oskoła), który właśnie teraz płynie na Podlasiu, zawiera fruktozę, liczne sole mineralne (potas, miedź, mangan, fosfor i wapń) oraz witaminę B.
Napary, odwary i inne preparaty z brzozy mają działanie:
– moczopędne,
– odtruwające i wzmacniające,
– wspomaga walkę z kamicą nerkową, obrzękami na tle krążeniowym,
– wspomaga porost włosów,
– działa rozjaśniająco na skórę, łagodzi skórę suchą.
W ramce obok znajdziecie wybrane przepisy na brzozowe mikstury. Sok z brzozy można kupić w wielu sklepach z eko-żywnością – ma on właściwości wzmacniające odporność, przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe, wspomaga walkę z anemią, ma właściwości oczyszczające wątrobę i wspomagające jej funkcjonowanie, a także poprawia stan włosów i skóry.
A poza tym polecam po prostu popatrzeć na te piękne drzewa, a jeszcze lepiej dotknąć kory, liści i cieszyć się obecnością brzozowych piękności.